Ratownik medyczny w Państwowej Straży Pożarnej – od teorii do praktyki

Cel: Celem artykułu jest analiza prawnych aspektów funkcjonowania ratownika medycznego w jednostkach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (KSRG). W artykule określono także obszary, w których wskazane jest wykorzystanie wiedzy i umiejętności ratowników medycznych w ramach funkcjonowania KSRG, oraz przedstawiono ocenę stanu zatrudnienia tej grupy zawodowej w Państwowej Straży Pożarnej (PSP). Wprowadzenie: Liczba ratowników medycznych w KSRG stale rośnie, choć w poszczególnych województwach jest ona zróżnicowana. Zauważalna jest jednak także niekorzystna tendencja – tylko co trzeci ratownik medyczny chce utrzymać swoje uprawnienia uzyskane na studiach lub w studium. Wnioski: Analiza aktów prawnych pozwala zauważyć pewne sprzeczności w ich zapisach, co oznacza, że konieczne jest doprecyzowanie obecnie funkcjonującego prawa. Sytuacja ta powoduje, że osoby decydujące o kształcie KSRG ostrożnie podchodzą do zmian w zakresie ratownictwa medycznego. Równocześnie coraz częściej można spotkać jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP) specjalizujące się w ratownictwie medycznym, w tym te wyposażone w ambulanse. Należy podkreślić, że liczba tzw. izolowanych zdarzeń ratownictwa medycznego, a więc tych, podczas których jednostki KSRG prowadzą działania z powodu czasowej niewydolności Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM), stale rośnie, w związku z czym wymagania wobec ratowników w zakresie ratownictwa medycznego się zwiększają. Coraz większe są też wymagania prawne dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa ratownikom podczas skomplikowanych i niebezpiecznych działań oraz ćwiczeń. W zabezpieczeniu prowadzonych przez siebie działań i ćwiczeń jednostki KSRG często chcą posiłkować się zespołami PRM, co spotyka się z odmową dyspozytorów medycznych (brak odpowiednich regulacji prawnych). Muszą być wówczas stosowane rozwiązania doraźne, a nie systemowe, co niekiedy wiąże się z dodatkowymi kosztami. Z uwagi na obowiązkowe wyszkolenie każdego ratownika PSP w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy, a także z uwagi na wynikający z prawa system przeprowadzania – co trzy lata – egzaminów potwierdzających posiadanie odpowiednich kwalifikacji w każdej jednostce ratowniczo-gaśniczej (JRG) musi być grupa instruktorów prowadzących systematycznie zajęcia doskonalące. Również do utrzymania należytego poziomu wyszkolenia ratowników medycznych konieczne jest stworzenie w PSP własnego systemu doskonalenia zawodowego tej grupy zawodowej – programów szkoleń, systemu nadzoru i certyfikacji, centrów symulacyjnych. Problematyczna może okazać się sprawa obrotu lekami, które ratownicy medyczni mogą stosować w ramach świadczeń zdrowotnych poza PRM.

Aim: The purpose of this paper is to analyse the legal aspects of the functioning of a paramedic in KSRG units. The paper also defines the areas in which it is advisable to make use of the knowledge and skills of this professional group within the framework of KSRG operations, and offers an assessment of the employment status of this working group in the State Fire Service (PSP). Introduction: The number of paramedics in the KSRG has been growing steadily, although the figures differ by voivodeship. The reasons for this state of affairs cannot be determined unambiguously. Also, one unfavourable trend is noticeable – only one in three paramedics wishes to maintain his or her qualifications obtained during studies. Conclusions: An analysis of legal regulations reveals some contradictions that require further clarification in current law. This situation contributes to the cautious attitude of those who decide on the shape of the KSRG in relation to changes in the field of emergency medical services.It should be emphasised that the number of so-called isolated medical events, i.e. those in which the KSRG units operate due to the temporary unavailability of the PRM, is constantly increasing. Therefore, the requirements for paramedics providing emergency medical services are growing. We can also observe the tightening of the legal requirements to ensure the safety of paramedics during complicated and dangerous activities and exercises. KSRG units often call for PRM teams to take part in securing their activities and exercises, which is denied (on the grounds of there being no laws governing this area). This necessitates the use of ad-hoc, rather than standardised, solutions and is sometimes associated with additional costs. Due to the compulsory training of each PSP paramedic in advanced first aid as well as the legally required system of conducting examinations every three years confirming the possession of appropriate qualifications in each JRG, there must be a group of instructors conducting regular professional training. Also, to maintain a proper level of training for paramedics, it is necessary that a professional development system be created for this group within the PSP units, complete with training programmes, a supervision and certification system, and simulation centers. A particularly problematic issue relates to the purchase of medicines by paramedics for the purposes of providing health services outside of the PRM.