Promocja zdrowia w zakładach pracy o dużym udziale starszych pracowników. Sytuacja w Polsce

WstępW ciągu najbliższych dekad proces starzenia się ludności Polski znacznie się nasili. Spowoduje to kurczenie się zasobów pracy. Zwiększenie wśród personelu udziału starszych pracowników o gorszym zdrowiu może osłabić niektóre parametry funkcjonowania zakładów pracy (np. doprowadzić do wzrostu absencji chorobowej). Jednym ze sposobów radzenia sobie z takimi wyzwaniami jest promowanie zdrowia pracowników. W artykule sprawdzono, czy firmy o dużym odsetku starszych pracowników, tj. w wieku ≥55 lat, są bardziej świadome starzenia się ludności i zainteresowane promowaniem zdrowia załogi niż organizacje zatrudniające głównie młodszy personel.Materiał i metodyPróbę stanowiło 926 firm mających świadomość udziału osób ≥55 r.ż. wśród swojego personelu, wyłonionych z reprezentatywnej próby 1000 firm z Polski zatrudniających ≥50 pracowników. Analizy prowadzono w 4 grupach zakładów: niezatrudniających osób w tym wieku (N = 43), organizacjach, w których stanowią one <1/4 załogi (N = 493), 1/4–1/2 personelu (N = 335) i >1/2 pracowników (N = 55). Przeprowadzono standaryzowane wywiady osobiste (bezpośrednie) przy użyciu systemowego wspomagania komputerowego (computer-assisted personal interviews – CAPI) z reprezentantami zarządów (październik– listopad 2017 r.).WynikiOrganizacje z najwyższym udziałem starszych pracowników są najbardziej świadome procesu starzenia się ludności i jego konsekwencji, mają duże poczucie sensu inwestowania w zdrowie podwładnych, chętniej od zakładów niezatrudniających osób ≥55 r.ż. analizują potrzeby zdrowotne personelu w różnym wieku, zwiększają zaangażowanie w promowanie zdrowia w ostatnich latach i powszechniej wdrażają takie działania. Problem polega na ich słabszym w stosunku do zakładów niezatrudniających pracowników ≥55 r.ż. zainteresowaniu ewaluacją przedsięwzięć prozdrowotnych oraz rozeznaniu ich efektów.WnioskiMimo relatywnie najpowszechniejszej świadomości starzenia się ludności i realizacji promocji zdrowia duża grupa organizacji zatrudniających głównie starszych pracowników bagatelizuje omawiany proces demograficzny. Dodatkowo wiele firm promujących zdrowie załogi robi to z zupełnie innych pobudek niż ograniczanie następstw starzenia się ludności. Skłania to do wniosku o potrzebie uświadamiania pracodawców o nieuchronności starzenia się ludności oraz wskazywania im promocji zdrowia jako narzędzia ograniczania skutków tego procesu. Ważne jest także zachęcanie kadry zarządzającej do ewaluowania przedsięwzięć prozdrowotnych.

BackgroundIn the nearest decades, the ageing process in Poland is likely to intensify, leading to the shrinking of workforce. An increase in the share of older employees having worse health may deteriorate certain worksite parameters (i.e., resulting in increased sickness absence). Enterprises may face such challenges by promoting employees’ health. The paper aims at answering the question whether enterprises with a large share of older employees (aged ≥55) are more aware of the ageing process and more interested in promoting health of their personnel than organizations hiring mostly younger employees.Material and MethodsThe survey covered 926 companies selected from a representative sample of 1000 enterprises in Poland hiring ≥50 employees, which were aware of the share of employees aged ≥55 among their staff. The analyses were conducted in 4 groups of enterprises, depending on the share of ageing employees, i.e., enterprises not hiring such employees (N = 43), and enterprises with ageing employees accounting for less than one-fourth (N = 493), from one-fourth to a half (N = 335), or more than a half (N = 55) of their personnel. Standardized computer-assisted personal interviews (CAPI) with delegates of the boards were held in October–November 2017.ResultsOrganizations with the majority of older employees have the greatest awareness of population ageing, its consequences and the deepest sense of investing in employees’ health. They are also more willing than worksites not employing people aged ≥ 55 to analyze the health needs of their personnel of different age and to implement health promotion measures. The problem is that they are less interested in the evaluation of such activities.ConclusionsAlthough enterprises employing mostly people aged ≥ 55 are the most aware of population ageing and likely to implement many health promotion measures, many of them appear to neglect this demographic process. Many companies promoting employees’ health do so for other reasons than to diminish the consequences of population ageing. Thus, employers should be made aware of the inevitability of ageing and health promotion as a tool in coping with the outcomes of that process. They should also be encouraged to evaluate their health promotion measures.