Szczęście w strukturze normatywności (część II - Szczęście)

Etyka przedkantowska była zbudowana na schemacie, według którego w działaniu praktycznym człowiek powinien robić to, co go uszczęśliwia. Spór dotyczył tylko natury szczęścia i natury człowieka. Kantowskie zakwestionowanie uzasadnienia powinności za pomocą odwołań do szczęścia oraz teoria błędu naturalistycznego spowodowały, że współczesne teorie normatywności (oprócz jedynie utylitaryzmu) opierają się na zasadzie separacji normatywności od szczęścia, co w konsekwencji prowadzi do wyrugowania problematyki szczęścia z filozofii praktycznej.Punktem wyjścia artykułu jest argumentacja na rzecz następujących twierdzeń krytycznych: (a) bez odwołania do szczęścia normatywność nie może być zadowalająco ani wyjaśniona, ani uzasadniona; (b) utylitarystyczna koncepcja szczęścia nie nadaje się do uzasadnienia normatywności. Pierwszą część artykułu kończy zarys struktury normatywności wraz z propozycją odpowiedzi na pytanie: dlaczego powinienem respektować normatywność?Druga część artykułu prezentuje taką koncepcję szczęścia, która normatywności nie wyklucza, lecz stanowi dla niej niezbędne uzasadnienie. Po zidentyfikowaniu desygnatu pojęcia szczęścia scharakteryzowany zostaje jego rdzeń w postaci eutymii, pojmowanej jako stabilne zadowolenie z faktu bycia podmiotem. Całość jest zakończona argumentacją pokazującą komplementarność szczęścia i normatywności.

Die vorkantianische Ethik war auf dem Schema aufgebaut, dem zufolge der Mensch in seiner praktischen Tätigkeit das machen sollte, was ihn glücklich macht. Der Streit betraf nur die Natur des Glücks und die Natur des Menschen. Die Kantianische Beanstandung der Pflichtbegründung mittels der Rückgriffe auf das Glück und die Theorie des naturalistischen Fehlers verursachten, dass sich die gegenwärtigen Theorien der Normativität (abgesehen von dem Utilitarismus) auf dem Grundsatz der Trennung von Normativität und Glück stützen, was die Verdrängung der Glücksproblematik aus der praktischen Philosophie nach sich zieht. Den Ausgangspunkt des Beitrags bildet die Argumentation zugunsten folgender kritischer Behauptungen: a) die Normativität kann ohne den Rückgriff auf das Glück weder ausreichend erklärt noch begründet werden; b) das utilitaristische Glückskonzept eignet sich nicht zur Begründung der Normativität. Der erste Teil des Artikels wird durch den Umriss der Normativitätsstruktur abgerundet, wobei eine Antwort auf die Frage: Warum soll ich die Normativität respektieren? vorgeschlagen wird. Der zweite Teil des Artikels präsentiert ein solches Glückskonzept, das die Normativität nicht ausschließt, sondern für sie eine unentbehrliche Begründung bildet. Nach der Identifizierung des Designats des Glücksbegriffs wird sein Kern in Form von Euthymie charakterisiert, die als eine stabile Zufriedenheit mit der Tatsache des Subjektseins verstanden wird. Das Ganze schließt die Argumentation ab, die die Komplementarität von Glück und Normativität zeigt.

The main presumption in ethics before Kant was that in pursuit of his activities, man should strive first and foremost at making himself happy. Subsequently to Kant’s argument contravening the notion of man’s duty to promote one’s own happiness and his theory of naturalistic fallacy, contemporary theories of normativity (except utilitarianism) are based on the premise of separating normativity from happiness. Arguments are presented in this paper in support of   critical statements that (a), without reference to happiness, normativity cannot be satisfactorily explained nor justified and (b), that the utilitarian concept of happiness cannot justify normativity. The author gives an outline of the normativity structure and ponders why normativity should be respected. He presents a concept of happiness which does not exclude normativity but provides the necessary justification for it. After identifying the concept of happiness, its core is described as euthymia, understood as stable satisfaction with being a subject. The author concludes that   happiness and normativity are complimentary.